Nacobezu biologia

EKOLOGIA
1. Znam podstawowe pojęcia ekologiczne : • Gatunek • Siedlisko • Nisza ekologiczna • Zasięg geograficzny • Tolerancja ekologiczna • Zakres tolerancji ekologicznej 
2. Wiem czym zajmuje się ekologia 
3. Rozumiem pojęcia eurybiont i stenobiont 
4. Podam różnice między gatunkiem kosmopolitycznym i endemitem
 5. Wiem co to jest populacja i co łączy osobniki w jednej populacji,
 6. Znam 6 cech populacji , 
7. Wiem co to jest liczebność, czy jest stała, jakie są sposoby podawania tej cechy, 
8. Znam definicję i rodzaje struktury przestrzennej 
9. Rozumiem różnicę między liczebnością i zagęszczeniem populacji 
10. Potrafię odczytać informacje z krzywej przeżywania 11. Potrafię scharakteryzować typy populacji w zależności od 12. liczebności grup wiekowych. 13. Wiem od czego zależy rozrodczość populacji i jakie są przyczyny śmierci osobników 14. Wiem , czy w siedlisku występuje tylko jedna populacja 15. Znam 2 rodzaje zależności miedzy populacjami 16. Potrafię wyjaśnić na czym polega symbioza 17. Znam przykłady zależności symbiotycznych w przyrodzie 18. Potrafię wskazać podobieństwa i różnice między nimi 19. Znam przykłady tego typu zależności 20. Wiem czym się różni komensalizm od innych nieantagonistycznych zależności 21. Potrafię zaliczyć konkurencję do właściwej grupy zależności 22. Wiem jakie są rodzaje konkurencji 23. Podam przykłady populacji konkurujących ze sobą 24. Znam skutki tej zależności 25. Wiem o co populacje mogą rywalizować 26. Potrafię wymienić zwierzęta roślinożerne 27. Wiem w jaki sposób roślinożerca przystosował się do takiego sposobu odżywiania 28. Potrafię wymienić sposoby obrony roślin przed roślinożercami 29. Potrafię wyjaśnić istotę drapieżnictwa na przykładach 30. Znam charakterystyczne cechy drapieżnika i ofiary 31. Wymienię przykłady tych grup organizmów, wiem do jakich królestw należą 32. Podam przystosowania organizmów do drapieżnictwa 33. Potrafię wymienić rośliny drapieżne 34. Wyjaśnię na czym polega pasożytnictwo 35. Klasyfikuję pasożyty na zewnętrzne i wewnętrzne 36. Znam przystosowania tasiemca, pijawki do takiego sposobu odżywiania 37. Znam różnicę miedzy żywicielem pośrednim i ostatecznym 38. Znam elementy ekosystemu 39. Wiem jakie są rodzaje ekosystemów 40. Znam nazwy ogniw łańcucha pokarmowego 41. Potrafię przyporządkować znane organizmy do poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego 42. Wiem co to jest sieć pokarmowa, 43. Znam nazwy poziomów troficznych 44. Potrafię określić ich rolę 45. Wiem i potrafię wyjaśnić co się dzieje z energią i materią w ekosystemie 46. Potrafię przewidzieć skutki wyginięcia określonego ogniwa w danej sieci pokarmowej 47. Podam organizmy należące do rożnych lub tych samych poziomów troficznych w tej samej sieci pokarmowej.


UKŁAD NERWOWY
  1. Wymieniam elementy budowy ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. 
  2. Rozpoznaję na ilustracji ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy.
  3. Opisuję elementy budowy komórki nerwowej.
  4. Wyróżniam somatyczny i autonomiczny układ nerwowy.
  5. Omawiam działanie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
  6. Wyjaśniam sposób działania synapsy.
  7. Charakteryzuję funkcje somatycznego i autonomicznego układu nerwowego.
  8. Porównuję funkcje współczulnej i przywspółczulnej części autonomicznego układu nerwowego.
  9. Wymieniam mózgowie i rdzeń kręgowy jako narządy ośrodkowego układu nerwowego.
  10. Określam mózgowie jako jednostkę nadrzędną w stosunku do pozostałych części układu nerwowego.
  11. Wskazuję elementy budowy rdzenia kręgowego na ilustracji.
  12. Wyjaśniam różnice między odruchem warunkowym a bezwarunkowym.
  13. Charakteryzuję odruchy warunkowe i bezwarunkowe.
  14. Przedstawiam graficznie drogę impulsu nerwowego w łuku odruchowym.
  15. Podaję  znaczenie odruchów w życiu człowieka.
  16. Wyjaśniam dodatni i ujemny wpływ stresu na funkcjonowanie organizmu.
  17. Opisuję przyczyny nerwic.
  18. Rozpoznaję  cechy depresji.
  19. Analizuję związek pomiędzy prawidłowym wysypianiem się a funkcjonowaniem organizmu. W szczególności omawiam wpływ snu na procesy uczenia się                               i zapamiętywania oraz na odporność organizmu.
NARZĄDY ZMYSŁÓW
  1. Określam funkcje aparatu ochronnego i gałki ocznej.
  2. Wykazuję związek budowy elementów oka z pełnionymi przez nie funkcjami.
  3. Opisuję  drogę światła w oku.
  4. Zilustruję za pomocą prostego rysunku drogę światła w oku.
  5. Omawiam powstawanie obrazu na siatkówce.
  6. Zaplanuję doświadczenie wykazujące reakcje tęczówki na różne natężenie światła.
  7. Wymieniam elementy stanowiące aparat ochronny oka i opisać  funkcje.
  8. Rozpoznaję na ilustracji elementy budowy oka  i je scharakteryzować.
  9. Omawiam funkcje elementów budowy oka.
  10. Omawiam znaczenie adaptacji oka.
  11. Charakteryzuję funkcje poszczególnych elementów ucha.
  12. Wyjaśniam mechanizm odbierania i rozpoznawania dźwięków.
  13. Wskazuję lokalizację receptorów słuchu i równowagi.
  14. Wyjaśniam zasadę działania narządu równowagi.
  15. Charakteryzuję wady wzroku.
  16. Wyjaśniam, na czym polega daltonizm i astygmatyzm.
  17. Omawiam sposób korygowania wad wzroku.
  18. Rozróżniam rodzaje soczewek korygujących wady wzroku.
  19. Analizuję, w jaki sposób nadmierny hałas może spowodować uszkodzenie słuchu.
  20. Wskazuję miejsce położenia kubków smakowych.
  21. Uzasadniam, że skóra jest narządem dotyku.

I. SKÓRA I APARAT RUCHU
  1. Na podstawie opisu podaję dziedzinę biologii (anatomia, fizjologia).
  2. Wybieram z tekstu  2 cechy, na podstawie których odróżniam człowieka od innych przedstawicieli naczelnych.
  3. Sformułuję hipotezę do doświadczenia wykazującego, że większość receptorów skóry ma zdolność adaptacji.
  4. Wymienię warstwy budujące powłokę organizmu.
  5. Postawię hipotezę i wyciągnąć wniosek z doświadczenia wykazującego, że skóra bierze udział w wymianie gazowej.
  6. Podaję 1 argument, który przekona osobę nadużywającą kąpieli słonecznych, że nadmierne opalanie jest szkodliwe.
  7. Podaję 1 argument, który przekona ostrożną osobę, że umiarkowane zażywanie kąpieli słonecznych jest korzystne dla zdrowia.
  8. Podaję zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku oparzenia.
  9. Wskazuję na modelu lub planszy elementy szkieletu.
  10. Rozpoznaję różne kształty kości ssaków na modelach lub okazach naturalnych.
  11. Wymieniam elementy szkieletu.
  12. Wymieniam funkcje szkieletu.
  13. Wyliczam elementy szkieletu kończyn i obręczy.
  14. Wymieniam kości budujące kończynę górną i dolną. 
  15. Wymieniam elementy budujące obręcz barkową i miedniczną.
  16. Wskazuję na modelu kości kończyny górnej i dolnej. 
  17. Wymieniam rodzaje połączeń kości.
  18. Opisuję budowę stawu.
  19. Rozpoznaję rodzaje stawów.
  20. Odróżniam staw zawiasowy od kulistego.
  21. Opisuję budowę fizyczną kości.
  22. Wskazuję miejsce występowania szpiku kostnego.
  23. Omawiam doświadczenie wykazujące skład chemiczny kości.
  24. Wskazuję  na ilustracji najważniejsze mięśnie szkieletowe.
  25. Wymieniam rodzaje tkanki mięśniowej.
  26. Podaję położenie tkanki mięśniowej gładkiej i poprzecznie prążkowanej szkieletowej.
  27. Podaję warunki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania mięśni.
  28. Wyjaśniam na czym polega antagonistyczne działanie mięśni.
  29. Przedstawiam negatywny wpływ środków dopingujących na zdrowie człowiek.
  30. Wymieniam naturalne krzywizny kręgosłupa.
  31. Opisuje przyczyny powstawania wad postawy.
  32. Wymieniam choroby aparatu ruchu.
  33. Opisuję urazy kończyn.

II. UKŁAD POKARMOWY
  1. Wymieniam podstawowe składniki pokarmowe.
  2. Wymieniam produkty spożywcze zawierające białko.
  3. Podaję źródła węglowodanów.
  4. Wyliczam pokarmy zawierające tłuszcze.
  5. Klasyfikuję składniki odżywcze na budulcowe i energetyczne.
  6. Określam  rolę wody w organizmie.
  7. Omawiam rolę trzech witamin rozpuszczalnych w wodzie i dwóch rozpuszczalnych w tłuszczach.
  8. Podaję rolę dwóch makroelementów.
  9. Wymieniam po trzy makroelementy i mikroelementy.
  10. Wymieniam rodzaje zębów u człowieka.
  11. Opisuję rolę poszczególnych rodzajów zębów.
  12. Wskazuję odcinki przewodu pokarmowego na planszy lub modelu.
  13. Określam lokalizację wątroby i trzustki na własnym ciele.
  14. Wyjaśniam, na czym polega trawienie.
  15. Podaję funkcje wątroby i trzustki.
  16. Podaję nazwy procesów zachodzących w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego.
  17. Wymieniam czynniki, od których zależy rodzaj diety.
  18. Określam zasady zdrowego żywienia.
  19. Wymieniam choroby układu pokarmowego.
  20. Wymieniam skutki złego odżywiania się.
  21. Określam przyczyny chorób układu pokarmowego.
  22. Omawiam zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku zakrztuszenia.

III. UKŁAD KRĄŻENIA
  1. Podaję  nazwy elementów morfotycznych krwi.
  2. Wymieniam grupy krwi.
  3. Wyliczam składniki biorące udział w krzepnięciu krwi.
  4. Omawiam funkcje krwi.
  5. Wskazuję uniwersalnego dawcę i biorcę.
  6. Przedstawiam społeczne znaczenie krwiodawstwa.
  7. Wymieniam narządy, w których przemieszcza się krew.
  8. Omawiam na ilustracji mały i duży obieg krwi.
  9. Omawiam funkcje wybranego naczynia krwionośnego.
  10. Porównuję budowę i funkcje żył, tętnic i naczyń włosowatych.
  11. Opisuję funkcje zastawek żylnych.
  12. Wskazuję na sobie położenie serca.
  13. Wymieniam elementy budowy serca.
  14. Rozpoznaję elementy budowy serca i naczynia krwionośnego na schemacie. 
  15. Wyjaśniam, czym jest puls.
  16. Wymieniam choroby układu krwionośnego.
  17. Omawiam pierwszą pomoc w wypadku krwawień krwotoków.
  18. Odczytuję wyniki badania laboratoryjnego.
  19. Wymieniam czynniki wpływające korzystnie na funkcjonowanie układu krwionośnego.
  20. Przedstawiam znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej diety dla właściwego funkcjonowania układu krążenia.
  21. Wymieniam elementy układu odpornościowego.
  22. Definiuję pojęcie szczepionkę i surowicę jako czynniki odpowiadające za odporność nabytą.
  23. Wyróżniam odporność swoistą i nieswoistą, czynną i bierną, naturalną i sztuczną.
  24. Wyjaśniam, że AIDS jest chorobą wywołaną przez HIV.
  25. Wyjaśniam, na czym polega transplantacja narządów.
  26. Podaję przykłady narządów, które można przeszczepiać.

IV. UKŁAD ODDECHOWY
  1. Wymieniam odcinki układu oddechowego.
  2. Definiuję  płuca jako miejsce wymiany gazowej.
  3. Omawiam funkcje elementów układu oddechowego.
  4. Wyjaśniam zależność między ilością oddechów a wysiłkiem.
  5. Opisuję dyfuzję O2 i CO2 zachodzącą w pęcherzykach płucnych.
  6. Analizuję proces wymiany gazowej w płucach i tkankach.
  7. Opisuję rolę nagłośni.
  8. Wymieniam narządy biorące udział w procesie wentylacji.
  9. Wskazuję różnice w ruchach klatki piersiowej i przepony podczas wdechu i wydechu. 
  10. Przedstawiam  rolę krwi w transporcie gazów oddechowych.
  11. Obliczam ilość wdechów i wydechów przed i po wysiłku.
  12. Omawiam  mitochondrium jako miejsce oddychania wewnątrzkomórkowego.
  13. Wskazuję ATP jako nośnik energii.
  14. Zapisuję słownie równanie reakcji chemicznej ilustrujące utlenianie glukozy.
  15. Omawiam zawartość gazów w powietrzu wdychanym i wydychanym. 
  16. Definiuję  kichanie i kaszel jako reakcje obronne organizmu.
  17. Wymieniam kilka chorób układu oddechowego.
  18. Wskazuję źródła infekcji górnych i dolnych dróg układu oddechowego.
  19. Określam sposoby zapobiegania chorobom układu oddechowego.
  20. Opisuję  przyczyny astmy.
  21. Omawiam zasady postępowania w przypadku utraty oddechu.


VI. UKŁAD ROZRODCZY
  1. Przyporządkowuję wybrane cechy płciowe do męskich i żeńskich cech drugorzędowych i trzeciorzędowych.
  2. Wybieram nazwę elementu odpowiedzialnego za wyprowadzenie plemników z jąder.
  3. Podaję nazwę elementu budowy plemnika zaznaczonego na schemacie i określić jego funkcję.
  4. Wskazuję mitochondrium jako organellum produkujące energię niezbędna do ruchu plemnika.
  5. Podaję nazwy elementów układu rozrodczego, które produkują składniki spermy
  6. Oceniam słuszność stwierdzenia, że jajniki i jądra to narządy wchodzące w skład dwóch różnych układów.
  7. Podaję jeden argument potwierdzający, że  jajniki i jądra to narządy wchodzące w skład dwóch różnych układów.
  8. Wybieram spośród podanych nazwę żeńskiego wewnętrznego i zewnętrznego narządu płciowego.
  9. Podaję nazwę elementu żeńskiego układu rozrodczego, który wytwarza hormony; umożliwia wydanie na świat potomstwa; zapewnia odpowiednie warunki rozwoju zarodka i płodu.
  10. Wskazuję, dlaczego mięśniówka macicy jest gruba.
  11. Określam rolę nabłonka rzęskowego jajowodu.
  12. Wybieram informację, w której prawidłowo opisano funkcję błony komórki  jajowej.
  13. Odczytuję z wykresu cyklu miesiączkowego długość trwania cyklu; dzień cyklu, w którym zachodzi owulacja; czas trwania fazy płodności.
  14. Na podstawie opisu rozpoznaję fazę cyklu miesiączkowego.
  15. Znam nazwy i funkcje błon płodowych.
  16. Określam, co dzieje się z ciałkiem żółtym kiedy dojdzie do owulacji.
  17. Określam, co dzieje się z ciałkiem żółtym kiedy nie dojdzie do owulacji.
  18. Uzupełniam schemat o brakujące okresy życiowe człowieka.
  19. Wybieram informacje, które dotyczą rozwoju zarodkowego i płodowego człowieka.
  20. Na podstawie schematu, zaznaczam zestaw, który prawidłowo opisuje substancje przekazywan
  21. e i odbierane za pośrednictwem łożyska.
BEZKRĘGOWCE

 Znam nazwy kolejnych grup bezkręgowców od gąbek do mięczaków 2. Wiem gdzie występują 3. Podam przynajmniej 2 cechy świadczące o przynależności organizmu do danego typu zwierząt 4. Znam przystosowania: a. tasiemca do pasożytnictwa, b. pijawki do pasożytnictwa c. dżdżownicy do życia w glebie 5. Znam charakterystyczne cechy gromad stawonogów 6. Wiem gdzie pierwszy raz pojawił się: pełny układ pokarmowy, układ krwionośny, narządy oddechowe 7. Potrafię opisać: sposób oddychania, odżywiania, rozmnażania poznanych typów zwierząt a. Znam typy aparatów gębowych i wiem u jakich owadów występują b. Znam rodzaje larw w przeobrażeniu zupełnym/ nazwy, cechy, grupę owadów/ c. Wiem czym się różni rozwój prosty od złożonego d. Potrafię wymienić narządy oddechowe stawonogów e. Znam różnice między tasiemcami : uzbrojonym i nieuzbrojonym 8. Na podstawie ilustracji, opisu potrafię przyporządkować organizm do właściwego typu, gromady 9. Znam przedstawicieli omawianych typów zwierząt 


Nacobezu do klasówki o kręgowcach 

1. Znam środowiska życia gromad kręgowców i potrafię podać przynajmniej 3 cechy budowy przystosowujące do danego środowiska 2. Wiem jak wygląda pokrycie ciała 3. Potrafię wskazać elementy pióra, znam ich rodzaje i funkcje 4. Znam elementy układu kostnego, potrafię wskazać elementy charakterystyczne dla danej gromady 5. Potrafię rozpoznać na ilustracji główne narządy oddechowe 6. Wiem jakie zmiany nastąpiły w sercu kręgowców, potrafię wyjaśnić dlaczego. 7. Potrafię zaklasyfikować ssaka do odpowiedniego sposobu odżywiania na podstawie uzębienia a ptaka na podstawie wyglądu dzioba 8. Wiem dlaczego gady jako pierwsze mogły rozmnażać się w środowisku lądowym 9. Znam budowę jaja ptaka 10. Potrafię wyjaśnić pojęcia: owodniowce, bezowodniowce, organizmy stałocieplne, zmiennocieplne, i podać przykłady gromad. 11. Znam cechy dzięki którym ptaki mają: dużo energii, mały ciężar ciała, 12. Znam przedstawicieli kolejnych gromad kręgowców 13. Potrafię na podstawie wyglądu piskląt zaklasyfikować ptaki do odpowiedniej grupy, 14. Wiem na jakie grupy pod względem rozmnażania dzielimy ssaki, znam związane z tym pojęcia/np. łożysko, stek, błony płodowe/ 15. Znam przystosowania ssaków roślinożernych do odżywiania.

    Brak komentarzy:

    Prześlij komentarz

    Subskrybuj: Posty (Atom)